„Kłamczucha”
autor Małgorzata Musierowicz
– opracowanie, problematyka, bohaterowie
Czas i miejsce akcji
Akcja rozgrywanych wydarzeń toczy się w dwóch miejscach. Początkowo miejscem akcji jest nadmorska miejscowość wypoczynkowa Łeba oraz plaża. Później wydarzenia rozgrywają się w Poznaniu w domu wujostwa Mamertów, dokąd Aniela przybywa, by uczyć się w Liceum Poligraficznym (tak naprawdę pragnie być blisko ukochanego – Pawła Nowackiego). W Poznaniu Aniela wynajmuje też własny pokój u ciotki Ligii Muszyńskiej, a potem pracuje jako pomoc domowa w domu Pawełka.
Czas akcji obejmuje kilka miesięcy. Akcja zaczyna się w pewien majowy dzień 1977 r., kiedy to Aniela przypadkowo spotyka w Łebie obiekt swych późniejszych westchnień. Kończy się natomiast w grudniu w Wigilię Bożego Narodzenia 1977 r.
Plan wydarzeń
1.Pierwsze zauroczenie – Aniela spotyka Pawła.
2. Dziewczyna zostaje zamknięta w domu przez ojca.
3. Wyjazd Pawła.
4. List miłosne (Paweł je tylko podpisuje).
5. Aniela próbuje przekonać ojca do wyjazdu – chęć nauki w poznańskim liceum.
6. Zgoda ojca na wyjazd.
7. Zamieszkanie u wujostwa Mamertów.
8. Niefortunny telefon – Paweł bierze Anielę za Danusię.
9. Prośba o wynajem pokoju u ciotki Ligii.
10. Sprytny proceder małych Mamerciątek – wynajem zabawek za pieniądze.
11. Agnieszka zwraca uwagę dorosłych na działalność dzieci.
12. Tosia zostaje zwolniona z pracy przez panią Nowacką.
13. Aniela bierze winę na siebie – zjawia się u Nowackiej jako Franciszka Wyrobek (opiekunka dzieci Tosi).
14. Niesamowite odkrycie – Paweł jest synem szefowej Tosi.
15. Propozycja pracy w charakterze pomocy domowej – Aniela się zgadza.
16. Wygaśnięcie uczucia do Pawła – Aniela odkrywa jego kłamliwą naturę.
17. Odkrycie prawdziwej tożsamości Anieli i wyjście na jaw jej kłamstw.
18. Udział Anieli w sztuce teatralnej nagrodzony owacjami.
19. Wewnętrzna przemiana bohaterki.
Motywy
Na przykładzie losów i przygód Anieli Kowalik zaprezentowanych zostało w powieści kilka ważnych motywów.
Motyw kłamstwa
Jak wskazuje sam tytuł kłamstwo nie było obce głównej bohaterce. Aniela często kłamała, zwłaszcza wtedy, gdy chciała bronić swych interesów (kłamie ojca, że jej pasją jest poligrafia i chce studiować w Poznaniu; oszukuje Pawła, podając fałszywą tożsamość), ale również i wtedy, kiedy chciała zrobić coś dobrego dla innych (bierze na siebie winę Mamerciątek i zatrudnia się jako pomoc domowa). Paweł początkowo wierzył, że kobieta zatrudniona u nich w domu to Frania. Po poznaniu jednak prawdy, nadal uważał, że nie wie o obecności Anieli w domu. Cały czas oszukiwał, że myśli, że to Frania. Prawda wychodzi na jaw po odczytaniu wierszy pisanych przez Danuśkę, które Paweł tylko podpisywał.
Aniela kłamała również kiedy zjawiła się u wujostwa Mamertów. Zmyśliła swą bardzo trudną sytuację (że jest wychowywana przez macochę, musi zajmować się dzieckiem i nie przyznano jej miejsca w internacie). Swoimi kłamstwami wprasza się do wujostwa jak również zjednuje sobie ciocię Ligię (mówi jej, że uwielbia malować), która postanawia wynająć jej u siebie pokój.
Temat kłamstwa był również obecny w rozmowach – rozmawiały o nim Aniela i pani Ligia, jak również pani Tosia i jej mąż.
Utwór niesie wyraźne przesłanie, że kłamstwo nie popłaca, bo prawda niezależnie od naszych intencji i tak, prędzej czy później wyjdzie na jaw. Przykre zdarzenia, jakie spotykają bohaterkę niejako skłaniają ją do tego, by kłamać i w ten sposób radzić sobie w trudnych sytuacjach. Kłamstwo jest jednak tylko tymczasowym, pozornym rozwiązaniem, o czym bohaterka wkrótce też się przekona. W końcu na jaw wychodzą wszystkie kłamstwa – Aniela demaskuje Pawła i odkrywa jego dwulicowość. Jednocześnie odkryta zostaje również i jej tożsamość.
Ostatecznie bohaterka przekonuje się, że kłamstwo nie może prowadzić do niczego dobrego. Prawdziwe dobro rodzi tylko życzliwość i radość dawania.
Motyw przyjaźni
Aniela Kowalik przeprowadzając się do Poznania, aby być bliżej ukochanego, musiała liczyć się z całkowitą zmianą otoczenia. Miała tu co prawda rodzinę (państwo Mamertowie), ale w liceum wszyscy byli dla niej nowi, obcy. Co więcej nie potrafiła jakoś od razu nawiązać z nimi przyjaźni, ale w gruncie rzeczy przyjaciół nie miała również w Łebie. Z upływem czasu poszerzał się jednak krąg jej znajomych, do czego przyczynił się też jej udział w przygotowaniach do przedstawienia teatralnego. Przygotowania do premiery pozwalały bliżej się poznać i polubić. Nowi przyjaciele darzyli Anielę szczerą sympatią, czego później jeszcze nieraz dowiedli, spiesząc jej z pomocą.
Motyw dojrzewania
Główną bohaterkę utworu poznajemy w ważnym dla niej momencie – Aniela właśnie stoi na progu dorosłości. Od teraz musi zmierzyć się z wieloma nowymi, dotychczas jakby nieistniejącymi dla niej problemami. Motywem wszystkich jej działań jest miłosne zaślepienie Pawłem Nowackim, dla którego postanawia opuścić bezpieczny, dający schronienie dom rodzinny i udać się tak naprawdę w nieznane, by tylko być bliżej ukochanego. Od razu musi nauczyć się być samodzielną, zaradną i odpowiedzialną tak, by sprostać wszystkim nowym wyzwaniom. Choć jest jeszcze nastolatką (ma 15 lat) o wszystko musi zabiegać sama. Przybycie do Poznania i znalezienie się w zupełnie nowym otoczeniu jest dla niej niejako sprawdzianem dojrzałości. Bohaterka musi postarać się o nowe lokum, musi mieć skądś pieniądze i jakoś pogodzić naukę z pracą. Nad wszystkim tym potrafi jednak zapanować, co dowodzi jej dojrzałej, roztropnej postawie.
Motyw miłości
Miłosne zauroczenie Pawłem Nowackim zaślepia bez reszty główną bohaterkę, która decyduje się poświęcić swe dotychczasowe życie, by jechać za ukochanym i być bliżej niego.
Niestety jak się okazało w uczucie to poważnie zaangażowała się tylko Aniela, podczas, gdy Paweł cały czas prowadził podwójną, nieuczciwą grę, oszukując dwie kobiety równocześnie. Kiedy Aniela to odkrywa, czuje się głęboko zawiedziona, zraniona i rozczarowana. Uczucie powoli gaśnie, a Aniela poznając całą okrutną prawdę o ukochanym, nie jest w stanie dłużej utrzymywać tej znajomości.
Problematyka
Powieść „Kłamczucha” opowiada o losach żywiołowej, zaradnej, odważnej i wrażliwej dziewczynie – 15 – letniej Anieli Kowalik, która dla miłości była w stanie zaryzykować utratę spokojnego, bezpiecznego i beztroskiego życia w domu rodzinnym, by podążyć za obiektem swych westchnień.
Podjęcie tej odważnej decyzji wymagało dojrzałej, odpowiedzialnej postawy. Stąd właśnie ukazanie momentu przejścia z dzieciństwa w świat dorosłości stanowi jeden z ważniejszych problemów utworu. Bohaterka musiała więc przejść przyspieszony proces dojrzewania. Aby zrealizować swój plan bycia z ukochanym, została zmuszona do wykazania się samodzielnością, sprytem i odwagą. Przekonała ojca, że chce uczyć się w poznańskim liceum. Będąc już w Poznaniu, musiała zarabiać pieniądze i pogodzić naukę z pracą. Znalazła się też w nowym otoczeniu, do którego musiała się przystosować. W dojrzały sposób stawiła czoło wszystkim nieznanym dotąd trudnościom (brak przyjaciół, kłopoty w szkole, poszukiwanie własnego lokum).
Wbrew pozorom przezwisko jakie zyskała bohaterka – „kłamczucha” nie do końca określało jej osobowość. Anieli zdarzało się wprawdzie kłamać, ale często robiła to w dobrym celu, by pomóc innym (bierze na siebie winę Mamerciątek i zatrudnia się jako Franciszka Wyrobek). W gruncie rzeczy był wrażliwa, uczynna i skłonna do pomocy. Przede wszystkim zaś opowiadała się za tradycyjnym modelem rodziny, do którego dążyła. Ważne było dla niej umacnianie więzi rodzinnych, opartych na szacunku, miłości i zrozumieniu.
Dziewczyna wbrew ironicznemu przezwisku, kierowała się w swym życiu wartościami, którym starała się być wierna. Podążając za ukochanym i za miłością, która ją zaślepia, robi wszystko, by być bliżej Pawła. Decyduje się na naprawdę duże poświęcenie i całkowitą zmianę swojego dotychczasowego życia. Niestety obraz jej wyidealizowanego ukochanego znika, kiedy Aniela wreszcie przegląda na oczy i dostrzega jego prawdziwe intencje, jego dwulicowość i brak w nim wyższych wartości (był skłonny spotykać się z dwoma dziewczynami naraz). Bohaterka nie mogła tego zaakceptować i przejść z tym do porządku dziennego – to wykraczało daleko poza jej hierarchię wartości. Dlatego wyjawia chłopakowi swą prawdziwą tożsamość, a sama postanawia się zmienić i już dłużej nie kłamać.
Kłamstwo i kierowanie się nim w życiu stanowi istotny problem utworu. Bohaterka dojrzewa, by zrozumieć, że kłamstwo nie popłaca. Owszem, początkowo jest przekonana, że przy jego pomocy może naprawdę wiele zdziałać. Uważa, że dla dobrej sprawy może troszeczkę zniekształcić rzeczywistość; że cel uświęca środki. Ostatecznie jednak sama padając ofiara kłamstwa, przekonuje się, że kłamstwo zawsze wyjdzie na jaw i za jego sprawą można wyrządzić bliskim wielką przykrość. Doświadcza tego na własnej skórze, dlatego postanawia od tej pory kierować się w życiu przede wszystkim uczciwością. Tylko dzięki niej możemy nieść pomoc innym ludziom.
Charakterystyka Anieli Kowalik
Aniela Kowalik to 15 – letnia, inteligentna dziewczyna i tytułowa kłamczucha. We wczesnym dzieciństwie kiedy miała zaledwie dwa lata zmarła jej mama i od tej pory wychowywał ją ojciec, którego dziewczyna bardzo kochała. Aniela początkowo chodziła do Szkoły Podstawowej w Łebie, po czym przeniosła się do Poznania, by tu rozpocząć naukę w Liceum Poligraficzno – Księgarskim.
Z wyglądu była szczupłą, czarnowłosą dziewczyną w dużych okularach. Nosiła gruby warkocz i ubierała się dość przeciętnie. To, że nie była pięknością rekompensował jej niemały intelekt, zaradność i umiejętność radzenia sobie w różnych, trudnych sytuacjach. Bohaterka miała też wybuchowy temperament i zawsze starała się postawić na swoim. Była odważna i gotowa z pełnym poświęceniem podążać za swoimi marzeniami.
Choć zdarzało jej się często kłamać, robiła to najczęściej w dobrej sprawie, kierując się „głosem serca”. Kłamstwa pozwalały jej pokonywać życiowe trudności, ale o tym, że to nie najlepsza droga dziewczyna miłą też okazję przekonać się na własnej skórze. Posługując się kłamstwem Aniela próbowała też pomóc innym (bierze na siebie winę małych Mamerciątek i chce ją odpracować jako pomoc domowa czy np. mówi mamie, że Tomcio wypił mleko, podczas, gdy on je wylał).
Bohaterka sądziła, że kłamstwo się opłaca; że cel uświęca środki – stąd kierowała się nim, by tylko osiągnąć swój cel. Wbrew pozorom ironiczne przezwisko nie dookreślało w pełni jej charakteru i osobowości – Aniela wciąż była dobrą, wrażliwą i uczynną dziewczyną skłonną do pomocy innym. Właściwe rozeznanie wyznawanej hierarchii wartości przyszło później – gdy Aniela przejrzała na oczy, odkryła prawdziwą tożsamość Pawła, a także prowadzoną przez niego grę. Bohaterka niejako otrząsnęła się wtedy ze wszystkich swoich kłamstw i intryg i postanowiła się zmienić.
Aniela była niezwykle energiczna i pomysłowa, a nade wszystko uzdolniona artystycznie i posiadająca zmiłowanie do aktorstwa. Bardzo interesowała się teatrem i sama chciał zostać aktorką. O jej zdolnościach przekonali się wszyscy podczas premiery spektaklu „Hamlet”, w którym odgrywała tytułową rolę. Swój aktorski talent potrafiła też sprytnie wykorzystywać w życiu codziennym i w ten sposób jakoś wybrnąć z niejednej trudnej sytuacji. Lubiła też czytać książki i dobrą literaturę (znała na pamięć całego „Hamleta”). Interesował się teatrem i filmem.
Bohaterka była perfekcjonistką i wiecznie usiłowała postawić na swoim. Była też uparta i żywiołowa; zawsze chciała mieć ostatnie zdanie (pod długich namowach wreszcie przekonuje ojca do wyjazdu i wyprowadza się z domu, by studiować w Poznaniu).
Aniela mimo swego egoizmu, potrafiła zdobyć się na odruch serca czy współczucia – pomaga Mamerciątkom, zatrudniając się jako Franciszka Wyrobek u pani Nowackiej, czy oddaje Danusi rolę Ofelii w przedstawieniu. Przede wszystkim była jednak zaradna i samodzielna. W obcym mieście szybko znalazła sobie lokum i pracę, która pozwoliła jej zarobić na wynajęte mieszkanie.
Bohaterka nie do końca dojrzała jeszcze emocjonalnie, stąd popełniane przez nią omyłki, stąd jej kłamstwa i brak rozsądku (nie zastanawiała się nad konsekwencjami swych czynów). Kłamiąc, nie zważała na to, że może zranić czyjeś uczucia i choć kłamała w dobrej wierze z czasem musiało to pociągać poważne konsekwencje.
Mimo swych wad Aniela jest postacią budzącą szczerą sympatię. Swoją przebojowością i nieprzewidywalnością potrafi nas zaskakiwać, czasami rozśmieszyć, a czasami wzruszyć do łez. Każdy ma przecież wady, a bohaterkę „Kłamczuchy” należy docenić za to, że w porę dostrzegła swe błędy i postanowiła ich już więcej nie popełniać.
Charakterystyka profesora Dmuchawca
Profesor Dmuchawiec był nauczycielem języka polskiego w poznańskim liceum, do którego uczęszczała Aniela Kowalik – tytułowa bohaterka „Kłamczuchy”. Profesor uczył nie tylko Anielę, ale też Pawła, Cesię, Danuśkę i Jerzego. Był wychowawcą klasy III B.
Mieszkał w Poznaniu, w kamienicy przy ulicy Roosevleta. Był już sędziwym panem z siwą czupryną i dobrotliwym spojrzeniem łagodnych oczu, ukrytych za grubymi szkłami. Z powodu swego wieku był już przygarbiony i chodził z wysiłkiem.
Nade wszystko był jednak kochającym dziadkiem i sympatycznym, dobrodusznym człowiekiem, na którym uczniowie zawsze mogli polegać. Ponieważ był mądry i doświadczony, mogli też liczyć na jego radę w życiowych, trudnych sytuacjach. Profesor rozumiał troski i problemy młodych i zawsze starał się im pomóc. Z prośbą o radę zwracali się do niego także inni nauczyciele, licząc na jego wiedzę i mądrość.
Profesor był dobrym nauczycielem, docenianym przez wychowanków i budzącym powszechną sympatię. Jeśli chodzi o jego usposobienie – był spokojny, łagodny i cierpliwy, a także pełen optymizmu (często żartował sobie z uczniami). W swym nauczaniu i ocenianiu starał się być sprawiedliwy i wszystkich traktować na równi. Dlatego uczniowie darzyli go sympatią i szacunkiem – był dla nich największym autorytetem. Starał się im wpoić swoje przekonania i wartości, które wyznawał – najwyżej cenił odwagę, szczerość i uczciwość.
To właśnie profesor przygotowuje inscenizację „Hamleta” i stara sią zaangażować w nią wszystkich uczniów (spotkania kółka teatralnego odbywają się w domu Pawła). Jako pierwszy dostrzega też i docenia talent aktorski Anieli Kowalik i namawia ją do jego rozwijania, powierzają jej ważna rolę Ofelii.
Profesor jawi nam się jako postać całkowicie pozytywna i zarażająca innych swym optymizmem i poczuciem humoru. Był to człowiek bystry, inteligentny, broniący uczniów i z chęcią dzielący się z nimi swoim pasjami, radami czy mądrościami. Miał bardzo dobre podejście do uczniów, a do swojej pracy podchodził poważnie i z zaangażowaniem. Można powiedzieć, że to wzór wykładowcy i pedagoga.
Bohaterowie
Józef Kowalik – ojciec tytułowej „Kłamczuchy” – Anieli Kowalik; syn Weroniki i Jana. Stara się krótko trzymać córką i jest wobec niej bardzo surowy. Jest zwolennikiem sztywnych i rygorystycznych metod wychowawczych, dzięki którym usiłuje zapanować nad krnąbrną i buntującą się córką. Dlatego zamyka ją w domu i nie zezwala jej na wyjazd do Poznania. W gruncie rzeczy kocha jednak córkę i chce dla niej jak najlepiej.
Mamert Kowalik i jego żona Tosia – wujostwo Anieli. Mamert jest bratem jej ojca; z zawodu był chirurgiem. Tosia zaś była pianistką i pracowała u pani Nowackiej. Mieli dwójkę dzieci: Romcia i Tomcia. Mieszkali w Poznaniu i to do nich przybyła Aniela, chcąc być jak najbliżej Pawła. Mamertowie byli dobrymi ludźmi i wzruszeni losem dziewczyny bez wahania pozwolili jej u siebie zamieszkać. Później pomogli jej też w znalezieniu własnego lokum.
Ciotka Lila – wynajmuje pokój u siebie Anieli; jest byłą nauczycielką. Pasjonuje się sztuką i malarstwem i choć nie wierzy w zapewnienia Anieli, że i ona jest sławną akwarelistką, od razu zaczyna darzyć dziewczynę sympatią.
Paweł Nowacki – pochodzi z Poznania. Aniela spotyka go na plaży w Łebie i od razu zakochuje się w przystojnym blondynie. Chłopak jest synem wicedyrektorki. Anieli udaje się przejrzeć jego kłamliwą naturę – Paweł jest rozpieszczony i dwulicowy. Ma wiele adoratorek, ale żadnej z tych znajomości nie traktuje poważnie. Jest zakłamany i nieuczciwy. Aniela przestaje się nim interesować w momencie, gdy odkrywa, że chłopak jest w stanie umawiać się z dwoma dziewczynami naraz.
Robert Rojek – przezywany Robrojkiem; piegowaty, niewysoki rudzielec. Mieszka w Poznaniu i jest wielkim wielbicielem Anieli. Dziewczyna darzy go sympatią, ale nie jest w stanie odwzajemnić jego uczucia. Chłopak był przeciwieństwem Pawła – cechowała go uczynność, gotowość do poświęcenia i uczciwość.
Danusia – koleżanka i jedna z adoratorek Pawła. Pisze dla niego listy i wiersze miłosne. Tak naprawdę jej artystyczne pasje i ambicje były mało naturalne i bardziej na pokaz. Danusia chciała uchodzić w oczach innych, a zwłaszcza Pawełka, za wrażliwą i subtelną poetkę . W gruncie rzeczy nie była jednak szczera i potrafiła być bardzo irytująca.
Pani Wicedyrektor Dąbek-Nowacka – mama Pawełka i Marzenki. Po odkryciu działalności Mamerciątek (wynajem zabawek za pieniądze) zrobiła pani Tosi wielką awanturą i groziła jej zwolnieniem z pracy. To u niej w charakterze pomocy domowej zatrudnia się Aniela Kowalik pod zmyślonym nazwiskiem Franciszka Wyrobek.
Test ze znajomości lektury „KŁAMCZUCHA”
http://testwiedzy.pl/test/55915/klamczucha.html
Kilka słów o autorce
Małgorzata Musierowicz z domu Barańczak (ur. 9 stycznia 1945 w Poznaniu) – polska pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, ilustratorka. Twórczyni cyklu powieściowego dla młodzieży Jeżycjada.
Małgorzata Musierowicz ukończyła VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki w Poznaniu oraz Wydział Malarstwa i Grafiki Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu ze specjalnością grafika użytkowa. Motywacją do rozpoczęcia pisania książek był brak zleceń na grafiki. W tych okolicznościach napisała swoją pierwszą powieść, którą następnie wzbogaciła o własnoręcznie wykonane ilustracje.
Pisywała felietony do Tygodnika Powszechnego, które następnie zostały wydane w formie trzech książek pod tytułem: Frywolitki, czyli ostatnio przeczytałam książkę!!!.
Debiutowała w połowie lat 70. XX w. powieścią Małomówny i rodzina, wkrótce potem rozpoczęła cykl humorystycznych powieści Jeżycjada, zwany tak od nazwy poznańskiej dzielnicy Jeżyce, w której mieszkają jego bohaterowie. Musierowicz napisała także wiele książek dla młodszych dzieci. Na motywach powieści Kłamczucha powstał film o takim samym tytule, a na podstawie Kwiatu kalafiora i Idy sierpniowej zrealizowano film ESD. Oba filmy reżyserowała Anna Sokołowska.
W 1982 roku na Listę Honorową im. Hansa Christiana Andersena wpisano Kwiat kalafiora. Za swoje książki Małgorzata Musierowicz otrzymała wiele nagród, m.in. za drugą, Kłamczuchę, przyznano jej Złote Koziołki. Jej książka pt. Noelka została wpisana na polską listę Międzynarodowej Izby ds. Książek dla Młodych (IBBY). Jej powieści zostały przetłumaczone na wiele języków, m.in. na czeski, niemiecki, szwedzki, węgierski i japoński.
Na wniosek dzieci została Kawalerem Orderu Uśmiechu w 1994 roku.
W 2008 roku została odznaczona Medalem Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości.
Jest siostrą Stanisława Barańczaka, poety i tłumacza. W 1968 wyszła za mąż za Bolesława Musierowicza, architekta wnętrz, którego poznała podczas studiów na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Mają wspólnie czworo dzieci, w tym pisarkę i tłumaczkę Emilię Kiereś. Przez wiele lat mieszkała na poznańskich Jeżycach
Jeżycjada
- 1975 Małomówny i rodzina (Książka włączona do cyklu tylko na prośbę czytelników)
- 1977 Szósta klepka
- 1979 Kłamczucha
- 1981 Kwiat kalafiora
- 1981 Ida sierpniowa
- 1986 Opium w rosole
- 1990 Brulion Bebe B.
- 1992 Noelka
- 1993 Pulpecja
- 1993 Dziecko piątku
- 1994 Nutria i Nerwus
- 1996 Córka Robrojka
- 1998 Imieniny
- 1999 Tygrys i Róża
- 2002 Kalamburka
- 2004 Język Trolli
- 2005 Żaba
- 2006 Czarna polewka
- 2008 Sprężyna
- 2012 McDusia
- 2014 Wnuczka do orzechów
- 2015 Feblik
- 2018[8] Ciotka Zgryzotka
Bambolandia
- 1978 Czerwony helikopter
- 1982 Ble-ble
- 1985 Kluczyk
- 1989 Światełko
Poczytaj mi, mamo
- 1980 Co mam
- 1981 Rybka
- 1984 Boję się
- 1986 Bijacz
- 1986 Kredki
- 1987 Kurczak
- 1986 Hihopter
- 1994 Znajomi z zerówki (zbiór opowiadań, zawiera: „Kurczak”, „Kredki”, „Co mam”, „Boję się”, „Bijacz”, „Hihopter”, „Rybka”, „Tęcza”, „Kółko”)
Inne dla dzieci
- 1975 Małomówny i rodzina
- 1990 Tempusek
- 1990 Kluseczki
- 1990 Małomówny i rodzina (wydanie poprawione)
Gawędy kulinarne
- 1991 Łasuch literacki
- 1995 Całuski pani Darling
- 2007 Na Gwiazdkę
- 2008 Musierowicz dla zakochanych
Zbiory felietonów
- 1997 Frywolitki, czyli ostatnio przeczytałam książkę!!!
- 2000 Frywolitki 2, czyli ostatnio przeczytałam książkę!!!
- 2005 Frywolitki 3, czyli ostatnio przeczytałam książkę!!!